Π ΠΎΠ»Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Π² Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ
ΠΠ°Π»ΡΠ΅ ΠΠ’Π¨, ΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π²Π΅Ρ Π²Π°ΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡ 15 Π΄ΠΎ 30 ΠΊΠΠ°; Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ ΠΌΠ»Π΅ΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΌΡ (Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΎ Π²ΠΎΡΡΠΌΠΈ) ΡΠΈΠΏΠΎΠ² sHsp, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ΅, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌ, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΠΌΡΠΌ ΡΡΠΈΠΌΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅. Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΠΈ Π-ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ½Ρ, ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ 25/27 ΠΊΠΠ°, 22 ΠΈ 20… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π ΠΎΠ»Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Π² Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
Π»Π΅ΡΠ΅Π±Π½ΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΡΠ»ΡΡΠ΅Ρ, 233 Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Π ΠΎΡΡΠΎΠ² Π.Π.
Π 1974 Π³ΠΎΠ΄Ρ Π² ΠΡΠ°Π»ΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ Π³Π΅Π½Π΅ΡΠΈΠΊ Π€Π΅ΡΡΡΡΡΠΈΠΎ Π ΠΈΡΠΎΡΡΠ° ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠΈΠ» Π½Π°Π±ΡΡ Π°Π½ΠΈΠ΅ (puffing) Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΡΠ°ΡΡΠΊΠΎΠ² Ρ ΡΠΎΠΌΠΎΡΠΎΠΌ Π΄ΡΠΎΠ·ΠΎΡΠΈΠ»Ρ ΠΏΡΠΈ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π² ΡΠ΅ΡΠΌΠΎΡΡΠ°ΡΠ΅. ΠΡΠΎ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΈΠΈ Π³Π΅Π½ΠΎΠ² ΠΈ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΠ»ΠΎ Π½Π°Π·Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ «ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ° Π½Π° ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠΎΠΊ» (heat shock response), Π° ΠΈΠ½Π΄ΡΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ Π±ΡΠ»ΠΈ Π½Π°Π·Π²Π°Π½Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ°, ΠΠ’Π¨ (heat shock proteins, HSP). Π Π΄Π°Π»ΡΠ½Π΅ΠΉΡΠ΅ΠΌ ΡΡΠΎΡ ΠΊΠ»Π°ΡΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² Π±ΡΠ» Π½Π°ΠΉΠ΄Π΅Π½ Π²ΠΎ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ°Ρ Π²ΡΠ΅Ρ ΠΆΠΈΠ²ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠΎΠ² — ΠΎΡ Π±Π°ΠΊΡΠ΅ΡΠΈΠΉ Π΄ΠΎ ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊΠ°. ΠΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΡΠΉ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ, ΠΊΡΠΎΠΌΠ΅ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΡΡ , ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ (ΠΈΠ½ΡΠ΅ΠΊΡΠΈΡ, Π²ΠΎΡΠΏΠ°Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅), ΡΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ (ΡΠ°Π΄ΠΈΠ°ΡΠΈΡ, Π³ΠΈΠΏΠΎΠΊΡΠΈΡ), Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ (ΡΠΏΠΈΡΡΡ, ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Ρ) ΠΈ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠΎΡΠ½ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΡ . ΠΠΎΡΡΠΎΠΌΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ°. ΠΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½Π½Π°Ρ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² HSP Π·Π°ΡΠΈΡΠ°Π΅Ρ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΡ, ΡΡΠ°Π±ΠΈΠ»ΠΈΠ·ΠΈΡΡΡ Π΄Π΅Π½Π°ΡΡΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π΅ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡΡΠ΅ ΠΏΠ΅ΠΏΡΠΈΠ΄Ρ. ΠΠ°ΠΊΠ°ΠΏΠ»ΠΈΠ²Π°ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ Π²ΡΠ΅Π΄Π½ΡΡ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡΡ , Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° ΠΏΠΎΠΌΠΎΠ³Π°ΡΡ ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅ ΠΏΠΎΠ΄Π΄Π΅ΡΠΆΠΈΠ²Π°ΡΡ Π³ΠΎΠΌΠ΅ΠΎΡΡΠ°Π· Π² ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ°.
ΠΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ 4 ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΡ ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΠΉΡΡΠ²Π° ΠΠ’Π¨:
ΠΠ’Π¨ 90 (HSP90) — Π³ΡΡΠΏΠΏΠ° Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ ΠΠ’Π¨, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ Ρ ΠΌΠ»Π΅ΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΡ ΠΌΠ°ΡΡΡ 90 ΠΊΠΠ°;
ΠΠ’Π¨ 70 (HSP70) — ΡΠ΅ΠΌΠ΅ΠΉΡΡΠ²ΠΎ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠΎΠΉ ΠΎΠΊΠΎΠ»ΠΎ 70 ΠΊΠΠ°, Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠΈΡΠΎΠΊΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΈ Π»ΡΡΡΠ΅ Π²ΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΈΠ·ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅;
ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ ΠΠ’Π¨, ΡΠ΅ΠΉ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΉ Π²Π΅Ρ Π²Π°ΡΡΠΈΡΡΠ΅Ρ ΠΎΡ 15 Π΄ΠΎ 30 ΠΊΠΠ°; Π Π½Π°ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΎ ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ, ΡΡΠΎ Π² ΡΠΊΠ°Π½ΡΡ ΠΌΠ»Π΅ΠΊΠΎΠΏΠΈΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΡΠΊΡΠΏΡΠ΅ΡΡΠΈΡΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ΅ΠΌΡ (Π² ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½Π΅Π΅ Π²ΡΠ΅ΠΌΡ Π³ΠΎΠ²ΠΎΡΠΈΡΡΡ Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΎ Π²ΠΎΡΡΠΌΠΈ) ΡΠΈΠΏΠΎΠ² sHsp, ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠ΅ ΡΠ°Π·Π΄Π΅Π»ΡΡΡ Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠ°ΡΡΠ΅, Π»ΠΈΠ±ΠΎ ΠΏΠΎ ΡΡΠ½ΠΊΡΠΈΡΠΌ, Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½ΡΠ΅ΠΌΡΠΌ ΡΡΠΈΠΌΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π² ΠΊΠ»Π΅ΡΠΊΠ΅. Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΠΈ Π-ΠΊΡΠΈΡΡΠ°Π»Π»ΠΈΠ½Ρ, ΠΌΠ°Π»ΡΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Ρ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»ΡΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΌΠ°ΡΡΠ°ΠΌΠΈ 25/27 ΠΊΠΠ°, 22 ΠΈ 20 ΠΊΠΠ°, Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΊ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΠΌΡΠ΅ Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ HspB2/ΠΠΠΠ (myosin distrophy kinase binding protein), Π±Π΅Π»ΠΊΠΈ-Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΎΡΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΈΠ½ΠΊΠΈΠ½Π°Π·Ρ,(Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄Π»Ρ ΡΠΊΠ΅Π»Π΅ΡΠ½ΡΡ ΠΌΡΡΡ Ρ ΠΌΠΈΠΎΡΠΎΠ½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄ΠΈΡΡΡΠΎΡΠΈΠ΅ΠΉ) ΠΈ HspB3.
ΠΠ΅Π»ΠΊΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° ΡΠ»ΡΠΆΠ°Ρ Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΌΠ°ΡΠΊΠ΅ΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π΅Π±Π»Π°Π³ΠΎΠΏΡΠΈΡΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΠ°. HSP ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΡΡΡ Π½Π΅ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π½Π° Π²Π½Π΅ΡΠ½ΠΈΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠΎΠ²ΡΠ΅ ΡΠΈΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ, ΠΎΠ½ΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ²Π»ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π·Π½ΡΡ , ΡΡΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°ΡΡ ΠΈΡ Π² Ρ ΠΎΠ΄Π΅ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ. ΠΠΎΡΠΎΠΉ ΠΏΠΎΠ²ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΠΈ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΡΡΡ Π»ΠΈ Π½Π΅ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΠΏΡΠΈΠ·Π½Π°ΠΊΠΎΠΌ. Π¦Π΅Π»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠ°Π±ΠΎΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠ΅ΡΡ ΡΠΎΠ»Ρ Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ² ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠΊΠ° Π² Π΄ΠΈΠ°Π³Π½ΠΎΡΡΠΈΠΊΠ΅ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΠΉ.