ΠΠ°Π³Π½ΠΈΠΉ.
Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π²Π·ΡΡΠ²Π°
ΠΠ»Π°Π²Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΡΠ°, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎΠΏΠ»Π°Π²ΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎΠ»Π΅ΡΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π±ΠΎΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π±ΠΎΡΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΈΡΠ°Π½Ρ, Π΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π·Π°ΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π±ΠΎΡΠ°, ΡΠ΄Π°Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π²Π½ΡΡΡΡ Π΅Π΅, Π° Π½Π°ΡΡΠΆΡ. Π Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ (ΠΌΠ°Π»Π°Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΎΡΠ΄Π°ΡΠ°) ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠ»Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ°Π³Π½ΠΈΠΉ. Π’Π΅ΠΎΡΠΈΡ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈ Π²Π·ΡΡΠ²Π° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ»Π°Π²Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π½Π΅Π·Π°ΡΠΈΡΠ½ΡΠΉ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅Ρ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ (? = 0,81). ΠΠΊΡΠΈΠ΄Π½Π°Ρ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠ° ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ Π²ΡΡΠ΅ 720 Π Π½Π΅ΠΏΠ»ΠΎΡΠ½Π°Ρ, ΡΡΡ Π»Π°Ρ ΠΈ Π½Ρ ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ ΡΠΎΠ±ΠΎΠΉ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ, ΡΡΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈ Π² Π»ΡΠ±ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π½Π΅Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ — 720−900 Π, Ρ. Π΅. Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΊΠΈ Π°Π³ΡΠ΅Π³Π°ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅Π²ΡΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π° ΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°. ΠΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠΆΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ Π²Π·ΡΡΠ²Π° ΠΈ Π½Π΅ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ Ρ ΠΊΠ°ΠΊΠΎΠΉ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ «ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ» ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠΎΠΉ.
Π ΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈ ΠΊΠΎΠ½Π΄Π΅Π½ΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌΡ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ Π²Π±Π»ΠΈΠ·ΠΈ Π΅Π΅. ΠΠ°ΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΠ΅ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ (40 ΠΌΠΊΠΌ) Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π² Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ Π±Π»ΠΈΠ·ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ. ΠΡΠ΅ΠΌΡ Π·Π°Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠΏΠΎΡΡΠΈΠΎΠ½Π°Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΡ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ[1]. ΠΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΡΠΎΡΠ»Π΅ΠΆΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΈΠ΄ΠΎΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½Π½ΡΠΉ «ΠΊΠΎΠ»Π»Π΅ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΡΠΉ» ΡΡΡΠ΅ΠΊΡ: Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΊΡΡΠΏΠ½ΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ (Π° ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅ ΠΈ Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΡ) ΠΎΠ±Π»Π΅Π³ΡΠ°Π»ΠΎΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΌΠ΅Π»ΠΊΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΈΡ.
Π‘Π»Π΅Π΄ΡΠ΅Ρ ΠΎΡΠΌΠ΅ΡΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΡ ΠΈ Π±Π΅ΡΠΈΠ»Π»ΠΈΡ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΠΉ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ Π² ΠΏΠ°ΡΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΠ°Π·Π΅. ΠΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π³Π΅ΡΠ΅ΡΠΎΠ³Π΅Π½Π½ΠΎ, Π½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ, Π° ΡΠΆΠ΅ Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ΅Ρ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΉΡΠΈ Π² ΠΏΠ°ΡΠΎΠ²ΡΡ ΡΠ°Π·Ρ[2]. ΠΡΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠΎΠΌ Π·Π°Π²ΠΈΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ Π²ΡΠ΅ΠΌΠ΅Π½ΠΈ Π·Π°Π΄Π΅ΡΠΆΠΊΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡ Π΄ΠΈΠ°ΠΌΠ΅ΡΡΠ° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΡΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠΉ Π² ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΠΏΠ΅ΡΠΈΠΎΠ΄ Π²Π°ΠΆΠ½Π° Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Π° ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π° Π½Π΅ Π΅Π΅ ΠΎΠ±ΡΠ΅ΠΌ. ΠΠΎ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ ΡΡΠ΅Π΄Ρ Π΄Π»Ρ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΎΠΊΠΈΠΏΡΡΠΈΡ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΎΠ² Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π² ΠΏΠ°ΡΠ°Ρ [16][3].
Π¦ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΠΉ ΠΈ ΡΠΈΡΠ°Π½
Π¦ΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°Π΄Π°Π΅Ρ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΎΠΉ Ρ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΠΌΠΈ Π·Π°ΡΠΈΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π°ΠΌΠΈ (<οΏ½Ρ = 1,56). ΠΠ΄Π½Π°ΠΊΠΎ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Ρ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΡ Π² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π΅, Π΄Π°ΠΆΠ΅ ΠΊΠΎΠ³Π΄Π° ΠΏΠΎΡΠ»Π΅Π΄Π½ΠΈΠΉ Π½Π°Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. ΠΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΠΎΡΠ½Π½ΠΎΠΌΡ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΠ΅ΠΉΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ ΠΈ ΠΊ ΠΎΡΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΡ Π½Π° ΡΠ°ΡΡΠΈΡΠ΅ ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΠΎΠ½Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π±Π°ΡΡΠ΅ΡΠ°. ΠΠΌΠ΅ΡΡΠ΅ Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ Π² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π΅ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ — ΠΎΡ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π΄ΠΎ 720 Π. ΠΠΎ-Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, Π΄Π»Ρ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ Π²ΡΠΏΠΎΠ»Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡ ΡΡΡΠ²Π° ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡ, Ρ ΠΎΡΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π² Π½Π΅ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΡΠ΅ΠΆΠΈΠΌΠ°Ρ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡ ΠΎΠ³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π² ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π΅.
ΠΠ½Π°Π»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΡΠΈΡΠ°Π½Π° (? = 1,73). ΠΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠΈΡΠ°Π½ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ Π½ΠΈΠ·ΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ (670−990 Π). ΠΠΎ Π² ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠΈΠ΅ ΠΎΡ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ Π΄Π»Ρ ΡΠΈΡΠ°Π½Π° ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΠ½Ρ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈ ΠΏΡΠΈ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ — 1400 Π. ΠΡΠΎ ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½ΠΎ, ΠΏΠΎ-Π²ΠΈΠ΄ΠΈΠΌΠΎΠΌΡ, Ρ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅ΠΉ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π½ΠΎΡΡΡΡ ΡΠΈΡΠ°Π½Π°. Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅, ΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠΈΡΠ°Π½Π°, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΈ Π΄Π»Ρ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ, Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ Π½ΠΈΠΆΠ΅ Π»ΡΠ±ΠΎΠΉ «ΠΏΠ΅ΡΠ΅Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ» ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ.
ΠΠΎΡ
ΠΠ»Π°Π²Π½ΠΎΠΉ ΠΎΡΠΎΠ±Π΅Π½Π½ΠΎΡΡΡΡ, ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΡΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠΏΠ΅ΡΠΈΡΠΈΠΊΡ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ Π±ΠΎΡΠ°, ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎΠΏΠ»Π°Π²ΠΊΠΎΡΡΡ ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½Π°Ρ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎΠ»Π΅ΡΡΡΠ΅ΡΡΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π±ΠΎΡΠ° ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ Π±ΠΎΡΠΎΠΌ. ΠΠΎΠ΄ΠΎΠ±Π½ΠΎ ΡΠΈΡΠΊΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΈ ΡΠΈΡΠ°Π½Ρ, Π΄ΠΈΡΡΡΠ·ΠΈΠΎΠ½Π½ΡΠΉ Π±Π°ΡΡΠ΅Ρ, ΡΠΎΠ·Π΄Π°Π²Π°Π΅ΠΌΡΠΉ Π·Π°ΡΠΈΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΎΠΉ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π±ΠΎΡΠ°, ΡΠ΄Π°Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, Π½ΠΎ Π½Π΅ Π²Π½ΡΡΡΡ Π΅Π΅, Π° Π½Π°ΡΡΠΆΡ. Π Π½Π°ΠΏΡΡΠΆΠ΅Π½Π½ΡΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ (ΠΌΠ°Π»Π°Ρ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΎΡΠ΄Π°ΡΠ°) ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠ°ΡΠΏΠ»Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΠΏΠ»Π΅Π½ΠΊΠΈ (ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ° ΠΏΠ»Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π2O3 ΡΠ°Π²Π½Π° 720 Π), ΠΈ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π±ΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΎΠΈΡΡ ΠΎΠ΄ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ 740−840 Π.
ΠΡΠΈ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ΠΉ ΡΠ΅ΠΏΠ»ΠΎΠΎΡΠ΄Π°ΡΠ΅ ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΠΈΠ½ΡΠ΅Π½ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠ΅ ΡΠ΄Π°Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Ρ ΠΏΠΎΠ²Π΅ΡΡ Π½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΈΡΡ, ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ Π΄ΠΎΡΡΠΈΠ³Π°Π΅ΡΡΡ ΠΏΡΠΈ Π΅Π³ΠΎ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ. Π‘ΠΎΠ³Π»Π°ΡΠ½ΠΎ Π. Π’Π°Π»Π»ΠΈ[4], Π½Π°ΡΠΈΠ½Π°Ρ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ 1140 Π ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π2Π3 ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠ΅ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΠΈ ΡΡΠΎΠΊΠ° ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π°. ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ ΡΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° ΡΠ°ΡΡΠ΅Ρ Ρ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠΎΠΉ Π½Π΅ΠΏΡΠ΅ΡΡΠ²Π½ΠΎ, Π·Π½Π°ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΡ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΠΌ ΡΠ°Π·Π±ΡΠΎΡΠΎΠΌ, Π΄ΠΎΡ ΠΎΠ΄Ρ Π΄ΠΎ 1920 Π.
- [1] ΠΠΎΡ ΠΈΠ» Ξ . Π€., ΠΠΎΠ³Π°ΡΠ΅Π² Π. Π‘., ΠΠ°Π»ΡΡΠ΅Π² Π. Π. Π£ΠΊΠ°Π·. ΡΠΎΡ.
- [2] Π€Π΅Π΄ΠΎΡΠ΅Π΅Π² Π. Π. Π€ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½ΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΏΠΎΡΠΎΡΠΊΠΎΠ² ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ ΠΎΡΠ°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ· Π³Π°Π·ΠΎΠ²ΠΎΠΉ ΡΡΠ΅Π΄Ρ // Π€ΠΈΠ·ΠΈΠΊΠ° Π°ΡΡΠΎΠ΄ΠΈΡΠΏΠ΅ΡΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΡΠ΅ΠΌ. 1970. Π’. 3. Π‘. 61−74.
- [3] Π‘ΠΌ. ΡΠ°ΠΊΠΆΠ΅: Π‘Π΅ΠΌΡΠ½ΠΎΠ² Π. Π. Π ΡΠ΅ΠΎΡΠΈΠΈ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΡΡΠΎΠ² Π³ΠΎΡΠ΅Π½ΠΈΡ. Π‘ΠΎΠΎΠ±Ρ. 1 // ΠΡΡΠ½. Π ΡΡ. ΡΠΈΠ·.-Ρ ΠΈΠΌ. ΠΎ-Π²Π°. 1928. Π’. 60. № 3. Π‘. 247−258.
- [4] Π’Π°Π»ΡΠΈ Π. ΠΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌ Π²ΠΎΡΠΏΠ»Π°ΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π²ΡΡ ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΡΡ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ² Π³ΠΎΡΡΡΠΈΠΌΠΈ Π³Π°Π·Π°ΠΌΠΈ // ΠΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΡΠ°ΠΊΠ΅ΡΠ½ΡΡ Π΄Π²ΠΈΠ³Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΉ Π½Π° ΡΠ²Π΅ΡΠ΄ΠΎΠΌ ΡΠΎΠΏΠ»ΠΈΠ²Π΅: Π‘Π±. ΡΡΠ°ΡΠ΅ΠΉ / ΠΏΠ΅Ρ. Ρ Π°Π½Π³Π», ΠΏΠΎΠ΄ ΡΠ΅Π΄. Π. Π. ΠΠΎΠ·Π»ΠΎΠ²ΡΠΊΠΎΠ³ΠΎ. Π.: ΠΠ·Π΄Π°ΡΠΈΠ½Π»ΠΈΡ, 1963. Π‘. 186.