ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ
ΠΡΠ°ΠΊ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ (Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΈ) Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠΎ Π΄Π΅Π»Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ»Π΅ΠΉ Π² Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡΡ . Π Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠΎ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ. Π Π³Π΄Π΅ Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°? ΠΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ (ΡΠΌ.). ΠΠ»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° 3 = 1,960,0299 = 0,059, ΠΈΠ»ΠΈ 5,9%, Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ 0,05… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ΄Π½Π° ΠΈΠ· Π±Π°Π·ΠΎΠ²ΡΡ ΠΏΡΠΎΠ±Π»Π΅ΠΌ, ΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΠΌΡΡ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Π°ΠΌΠΈ, — ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠ° ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ. ΠΠ½Π° ΡΠ°ΡΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΆΠ΄Π°Π΅ΡΡΡ Π² Π»ΠΈΡΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅, Π° ΠΌΠ΅ΡΠΎΠ΄Ρ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½ΡΡΡΡΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΏΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π·Π°Π΄Π°Ρ, Π²ΡΡΠ°ΡΡΠΈΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ Π²ΡΠ°ΡΠΎΠΌ-ΠΈΡΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»Π΅ΠΌ. ΠΠ°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΊΠ°ΠΊ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΡ ΠΏΠΎ ΡΡΠΆΠ΅ΡΡΠΈ Π·Π°Π±ΠΎΠ»Π΅Π²Π°Π½ΠΈΡ Π΄Π²Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ — ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ ΠΈ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½, ΠΌΠΎΠ»ΠΎΠ΄ΡΡ ΠΈ ΠΏΠΎΠΆΠΈΠ»ΡΡ , ΠΈ Ρ. ΠΏ.
ΠΡΠ»ΠΈ Π΄Π²Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π½Π΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΠΌ, Π·Π½Π°ΡΠΈΡ, ΠΈΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΎΠ±ΡΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΡΡ Π² ΠΎΠ΄Π½Ρ ΠΈ ΠΎΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π»ΡΡΡ ΠΎΠ΄Π½ΠΈ ΠΈ ΡΠ΅ ΠΆΠ΅ Π»Π΅ΡΠ΅Π±Π½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΡ. ΠΡΠ»ΠΈ Π΄Π²Π΅ Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠΎ ΠΈ Π»Π΅ΡΠΈΡΡ ΠΈΡ Π½Π°Π΄ΠΎ ΠΏΠΎ-ΡΠ°Π·Π½ΠΎΠΌΡ.
ΠΠΎΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΊΠ° Π·Π°Π΄Π°ΡΠΈ Π² Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΠΎ-ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠΌΠΈΠ½Π°Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Π°. Π Π°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ «ΠΊΠ°ΡΡΡ Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ» Ρ Π΄Π²ΡΠΌΡ Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΠΌΠΈ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, «Π΅ΡΡΡ» ΠΈ «Π½Π΅Ρ». Π ΠΏΠ΅ΡΠ²ΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ ΠΈΠ· n1 ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ² Π΄Π»Ρ m1 ΡΠ΅Π»ΠΎΠ²Π΅ΠΊ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ «Π΅ΡΡΡ», Π° Π²ΠΎ Π²ΡΠΎΡΠΎΠΉ Π³ΡΡΠΏΠΏΠ΅ ΠΈΠ· n2 Π±ΠΎΠ»ΡΠ½ΡΡ Π΄Π»Ρ m2 Π»ΠΈΡ ΠΎΡΠ²Π΅Ρ «Π΅ΡΡΡ». Π Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΌΠΎΠ΄Π΅Π»ΠΈ ΠΏΡΠ΅Π΄ΠΏΠΎΠ»Π°Π³Π°Π΅ΡΡΡ, ΡΡΠΎ m1 ΠΈ m2 — Π±ΠΈΠ½ΠΎΠΌΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠ»ΡΡΠ°ΠΉΠ½ΡΠ΅ Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ B (n1, p1) ΠΈ B (n2, p2) ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ.
ΠΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ Π΄Π²ΡΡ Π³ΡΡΠΏΠΏ ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°Π΅Ρ, ΡΡΠΎ ΡΠΎΠΎΡΠ²Π΅ΡΡΡΠ²ΡΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠΌ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΡΠ°Π²Π½Ρ, Π½Π΅ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΡ — ΡΡΠΎ ΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ. ΠΠ΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ H0: p1 = p2 ΠΏΡΠΈ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Π΅ ΠΎ Π½Π°Π»ΠΈΡΠΈΠΈ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ° H1: p1 p2 ΠΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Ρ1 ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° Ρ1*=m1/n1, Π° ΠΎΡΠ΅Π½ΠΊΠΎΠΉ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠΈ Ρ2 ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ° Ρ2*=m2/n2. ΠΠ°ΠΆΠ΅ ΠΏΡΠΈ ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π΅Π½ΠΈΠΈ Π²Π΅ΡΠΎΡΡΠ½ΠΎΡΡΠ΅ΠΉ Ρ1 ΠΈ Ρ2 ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ, ΠΊΠ°ΠΊ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ, ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ.
ΠΡΠ°Π²ΠΈΠ»ΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΠΈΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΏΡΠΈ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠ΅ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ Π΄Π²ΡΡ Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΎΠΊ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΎ Π² [3, Π³Π».1]. Π ΠΊΠ»ΠΈΠ½ΠΈΠΊΠΎ-ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΠΈ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈΠΊΠΎ-Π±ΠΈΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»Π΅Π΅ ΡΠ°ΡΠΏΡΠΎΡΡΡΠ°Π½Π΅Π½ 5% ΡΡΠΎΠ²Π΅Π½Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ, Ρ. Π΅.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ 3. ΠΡΡΡΡ ΠΈΠ· 500 ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π²ΡΡΠ²Π»Π΅Π½ΠΎ Ρ 300, Π° ΠΈΠ· 600 ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½ ΡΡΠΎ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ Π·Π°ΡΠΈΠΊΡΠΈΡΠΎΠ²Π°Π½ΠΎ Ρ 300. ΠΡΡΡ Π»ΠΈ ΡΠ°Π·Π½ΠΈΡΠ° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΈ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Π°ΠΌΠΈ ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΠ»Π΅ Π»ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅?
Π ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠΌ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ΅ Π½ΡΠΆΠ½ΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ² Π²Π΅Π»ΠΈΡΠΈΠ½Ρ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Ρ: ΠΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΡ.
ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ |Q| = 3,34 > 1,96, ΡΠΎ Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΈΡΡ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ. Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½Ρ ΠΈ ΠΆΠ΅Π½ΡΠΈΠ½Ρ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΠ»Π΅ Π»ΠΈΡ, ΠΈΠΌΠ΅ΡΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠΌΠ°ΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΠΌΠΎΠ΅ Π½Π°ΡΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅.
ΠΡΠ°ΠΊ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΡ (Π²ΡΠ±ΠΎΡΠΎΡΠ½ΡΠ΅ Π΄ΠΎΠ»ΠΈ) Π² Π³ΡΡΠΏΠΏΠ°Ρ Π΄ΠΎΡΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΠΎ ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠΎ Π΄Π΅Π»Π°Π΅ΡΡΡ Π²ΡΠ²ΠΎΠ΄ ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠΈ Π΄ΠΎΠ»Π΅ΠΉ Π² Π³Π΅Π½Π΅ΡΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ²ΠΎΠΊΡΠΏΠ½ΠΎΡΡΡΡ . Π Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½ΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΌΠ°Π»ΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ, ΡΠΎ ΡΡΠ²Π΅ΡΠΆΠ΄Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ. Π Π³Π΄Π΅ Π³ΡΠ°Π½ΠΈΡΠ°? ΠΠΎΠΏΡΡΡΠΈΠΌΠΎΠ΅ ΡΠ°ΡΡ ΠΎΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΡΠ°ΡΡΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Π½Π΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΠΏΡΡΠ΅ΠΌ (ΡΠΌ. [3, Π³Π».1]). ΠΠ»Ρ Π΄Π°Π½Π½ΡΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠ° 3 = 1,960,0299 = 0,059, ΠΈΠ»ΠΈ 5,9%, Π΄Π»Ρ ΡΡΠΎΠ²Π½Ρ Π·Π½Π°ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΠΈ 0,05.
ΠΡΠΈΠΌΠ΅Ρ 4. Π€ΡΠ°ΠΊΡΠΈΠΏΠ°ΡΠΈΠ½ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°Π»ΠΈ 75 ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ 53 ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½Ρ (70,7%), ΡΡΠ°ΠΊΡΠΈΡΠΎΡΡΠ΅ — 75 ΠΏΠ°ΡΠΈΠ΅Π½ΡΠΎΠ², ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ 45 ΠΌΡΠΆΡΠΈΠ½ (60%). Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ Π»ΠΈ ΠΏΠΎΠ΄Π³ΡΡΠΏΠΏΡ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Ρ?
ΠΠ°Π½Π½ΡΠ΅, ΡΡΠ΅Π±ΡΠ΅ΠΌΡΠ΅ Π΄Π»Ρ ΡΠ°ΡΡΠ΅ΡΠΎΠ²: ΠΡΡΠΈΡΠ»ΠΈΠΌ ΡΡΠ°ΡΠΈΡΡΠΈΠΊΡ ΠΊΡΠΈΡΠ΅ΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΠ²Π΅ΡΠΊΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΡΡΠΈ (ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΈΡ ΡΡΡΠ΅ΠΊΡΠ°).
ΠΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ |Q| = 1,386 < 1,96, Π½Π΅ΠΎΠ±Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΠΌΠΎ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΡΡ Π½ΡΠ»Π΅Π²ΡΡ Π³ΠΈΠΏΠΎΡΠ΅Π·Ρ ΠΈ ΠΎΡΠΊΠ»ΠΎΠ½ΠΈΡΡ Π°Π»ΡΡΠ΅ΡΠ½Π°ΡΠΈΠ²Π½ΡΡ. Π Π°Π·Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ Π½Π΅ ΠΎΠ±Π½Π°ΡΡΠΆΠ΅Π½ΠΎ, ΡΠ»Π΅Π΄ΠΎΠ²Π°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ, ΠΏΠΎΠ΄Π³ΡΡΠΏΠΏΡ Π½Π΅ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΏΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠ²ΠΎΠΌΡ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Ρ.