ΠΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π°
ΠΠ΅ΡΠ½Π΅ΠΌΡΡ ΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΊ Π½Π°ΡΠ°Π»Ρ ΠΏΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π». Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ ΡΡΠ΄Π° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π», ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ i, ΠΏΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ ΠΊΠΎΡΠ½Π΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ x2+1=0; ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΊ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» a+bi (Π°… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
ΠΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ΅ΡΠ½Π΅ΠΌΡΡ ΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΊ Π½Π°ΡΠ°Π»Ρ ΠΏΡΡΠΈ, ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π΄ΡΠ΅Π³ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΊ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π». Π§ΡΠΎΠ±Ρ ΡΡΡΡΠ°Π½ΠΈΡΡ Π·Π°ΡΡΡΠ΄Π½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠ²ΡΠ·Π°Π½Π½ΡΠ΅ Ρ Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡΡ ΡΡΠ΄Π° ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π», ΠΌΡ ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΠΈΠ»ΠΈ ΠΊ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΡΠ°ΠΊΠΈΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» Π½ΠΎΠ²ΡΠΉ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ i, ΠΏΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΡΠ²Π»ΡΡΡΠΈΠΉΡΡ ΠΊΠΎΡΠ½Π΅ΠΌ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΈΠ· Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ, Π° ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ x2+1=0; ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΈΠ²Π΅Π»ΠΎ Π½Π°Ρ ΠΊ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²Ρ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» a+bi (Π°, b Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅), ΠΏΡΠΈ ΡΠΏΠΎΡΡΠ΅Π±Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ , ΠΊΠ°ΠΊ ΠΎΠΊΠ°Π·Π°Π»ΠΎΡΡ, ΡΠΆΠ΅ Π²ΡΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΡΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ ΠΊΠΎΡΠ½ΠΈ. ΠΠΎΡΡΠ°Π²ΠΈΠΌ ΡΠ΅ΠΏΠ΅ΡΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ ΠΎ ΡΠΎΠΌ, ΡΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π»ΠΈ Π² ΡΡΠΎΠΌ ΠΏΠΎΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈΡΠΏΠΎΠ»ΡΠ·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ x2+1=0 ΠΈΠ»ΠΈ ΠΆΠ΅ Π΅Π³ΠΎ Π²ΠΏΠΎΠ»Π½Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π·Π°ΠΌΠ΅Π½ΠΈΡΡ ΠΊΠ°ΠΊΠΈΠΌ-Π»ΠΈΠ±ΠΎ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΡΠΌ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ?
ΠΡΠ²Π΅Ρ Π½Π° ΡΡΠΎΡ Π²ΠΎΠΏΡΠΎΡ Π½Π΅ ΡΡΡΠ΄Π΅Π½: Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ Π²ΠΈΠ΄Π΅ΡΡ, ΡΡΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ x2+1=0 Π½Π΅ ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ°ΠΊΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠ½ΡΠΈΠΏΠΈΠ°Π»ΡΠ½ΡΡ ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π΄ Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ Π½Π΅ΡΠ°Π·ΡΠ΅ΡΠΈΠΌΡΠΌΠΈ Π² Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠΉ ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡΠΌΠΈ, ΠΈ Π²ΡΠ±ΠΎΡ ΠΈΠΌΠ΅Π½Π½ΠΎ Π΅Π³ΠΎ Π΄ΠΈΠΊΡΡΠ΅ΡΡΡ Π»ΠΈΡΡ Π΅Π³ΠΎ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎΠΉ ΠΏΡΠΎΡΡΠΎΡΠΎΠΉ (ΡΠ΅ΠΌ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΡ Ρ u q Π·Π΄Π΅ΡΡ ΡΠ°Π²Π½Ρ 0 ΠΈ 1). Π ΡΠ°ΠΌΠΎΠΌ Π΄Π΅Π»Π΅, ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΠΌ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· I «ΡΠΈΡΠ»ΠΎ ΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΎΠ΄Π°», ΡΠ²Π»ΡΡΡΠ΅Π΅ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΊΠΎΡΠ½Π΅ΠΌ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ Ρ ΠΎΡΡΠΈΡΠ°ΡΠ΅Π»ΡΠ½ΡΠΌ Π΄ΠΈΡΠΊΡΠΈΠΌΠΈΠ½Π°Π½ΡΠΎΠΌ.
ΠΈ ΡΠ°ΡΡΠΌΠΎΡΡΠΈΠΌ ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ΅ΡΡΠ²ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» Z Π²ΠΈΠ΄Π°.
a+bI, a, b — Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅. (18).
ΠΡΠΈ ΡΠΈΡΠ»Π° ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΡΠΊΠ»Π°Π΄ΡΠ²Π°ΡΡ, Π²ΡΡΠΈΡΠ°ΡΡ ΠΈ ΠΏΠ΅ΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΎΠΆΠ°ΡΡ ΠΏΠΎ ΠΏΡΠ°Π²ΠΈΠ»Π°ΠΌ.
(I2 =-pI-q, ΠΏΠΎΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΡ I ΠΏΠΎ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΡ Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ.
). ΠΠ°Π»Π΅Π΅, Π΄Π»Ρ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ³ΠΎ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΠΎΠ³ΠΎ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΠΎΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»Π°.
Z=a+bI Π½Π΅ΡΡΡΠ΄Π½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΡ ΡΠ°ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, ΡΡΠΎ ΠΏΡΠΎΠΈΠ·Π²Π΅Π΄Π΅Π½ΠΈΠ΅ ZΠ±ΡΠ΄Π΅Ρ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌ; ΡΠ°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΠΎΠΆΠΈΡΡ = (a-pb) — bI; ΡΠΎΠ³Π΄Π°.
ΠΡΠΎ ΠΎΠ±ΡΡΠΎΡΡΠ΅Π»ΡΡΡΠ²ΠΎ ΠΏΠΎΠ·Π²ΠΎΠ»ΡΠ΅Ρ ΠΎΠΏΡΠ΅Π΄Π΅Π»ΠΈΡΡ Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π», ΠΈΡΡ ΠΎΠ΄Ρ ΠΈΠ· ΡΠ°Π²Π΅Π½ΡΡΠ²Π° (4) ΠΏΡΠ΅Π΄ΡΠ΄ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΏΠ°ΡΠ°Π³ΡΠ°ΡΠ°; ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ ΠΊ ΡΠΎΠΌΡ ΠΆΠ΅ Z=0, Π»ΠΈΡΡ Π΅ΡΠ»ΠΈ Π°= 0 ΠΈ b = 0 (ΠΈΠ±ΠΎ), ΡΠΎ Π΅Π΄ΠΈΠ½ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ, Π΄Π΅Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π½Π° ΠΊΠΎΡΠΎΡΠΎΠ΅ ΠΎΠΊΠ°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π΅Π²ΠΎΠ·ΠΌΠΎΠΆΠ½ΡΠΌ, — ΡΠ³ΠΎ ΡΠΈΡΠ»ΠΎ 0 (= 0+0β’I). ΠΠ°ΠΊΠΎΠ½Π΅Ρ, Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΠΏΠΎΠΊΠ°Π·Π°ΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊΠ°ΠΆΠ΄ΠΎΠ΅ ΠΊΠ²Π°Π΄ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ (Ρ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠΌΠΈ ΠΊΠΎΡΡΡΠΈΡΠΈΠ΅Π½ΡΠ°ΠΌΠΈ) Π² ΠΎΠ±Π»Π°ΡΡΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π» ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π΄Π²Π° (ΡΠΎΠ²ΠΏΠ°Π΄Π°ΡΡΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΡΠ°Π·Π»ΠΈΡΠ½ΡΡ ) ΠΊΠΎΡΠ½Ρ. Π’Π°ΠΊ, Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, Π΅ΡΠ»ΠΈ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· I ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠΈΡΡ ΠΊΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ, ΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠ½ΠΈ ΡΡΠ΅Ρ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ.
Π±ΡΠ΄ΡΡ ΡΠ°Π²Π½Ρ:
Π° Π΅ΡΠ»ΠΈ I2 Π΅ΡΡΡ ΠΊΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΡΡΠ΅ΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ (5), ΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠ½ΠΈ ΡΠ΅Ρ ΠΆΠ΅ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠΉ Π±ΡΠ΄ΡΡ ΠΈΠΌΠ΅ΡΡ Π²ΠΈΠ΄.
ΠΡΠ΅ ΡΡΠΈ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΡΡΡΡ ΡΠΎΠ²Π΅ΡΡΠ΅Π½Π½ΠΎ ΠΎΡΠ΅Π²ΠΈΠ΄Π½ΡΠΌΠΈ, Π΅ΡΠ»ΠΈ Π²ΡΠΏΠΎΠΌΠ½ΠΈΡΡ, ΡΡΠΎ ΠΊΠΎΡΠ΅Π½Ρ I ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΡ (17) ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ Π²ΠΈΠ΄.
ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎ, Π³Π΄Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΡΠ΅ΡΠ΅Π· I:
Π’Π°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ, ΠΎΠ±ΠΎΠ±ΡΠ΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° a+bI-ΡΡΠΎ ΡΠ΅ ΠΆΠ΅ ΡΠ°ΠΌΡΠ΅ ΠΎΠ±ΡΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½Π½ΡΠ΅ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΠ΅ ΡΠΈΡΠ»Π° Π°+bi, Π½ΠΎ Π·Π°ΠΏΠΈΡΠ°Π½Π½ΡΠ΅ Π² Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΈΠ½ΠΎΠΉ ΡΠΎΡΠΌΠ΅:
Π³Π΄Π΅.
ΠΡΡΡΠ΄Π° ΡΡΠ½ΠΎ, ΡΡΠΎ Π²ΡΠ΅ Π°Π»Π³Π΅Π±ΡΠ°ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° ΡΠΈΡΠ΅Π» Z = a+bI Π½Π΅ ΠΌΠΎΠ³ΡΡ ΠΎΡΠ»ΠΈΡΠ°ΡΡΡΡ ΠΎΡ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ² ΠΎΠ±ΡΠΊΠ½ΠΎΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΊΠΎΠΌΠΏΠ»Π΅ΠΊΡΠ½ΡΡ ΡΠΈΡΠ΅Π»).