Π₯ΡΠΎΠ½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² V Π-ΠΏΠΎΠ΄Π³ΡΡΠΏΠΏΡ
ΠΠ·ΠΎΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. Π Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ½Π°Ρ Π΄ΠΎΠ»Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 78,09%. Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ²Π°Ρ . ΠΠ·ΠΎΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠ±ΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠ΅ 0,01%. Π ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π°Π·ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΈΠ· ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π°: Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ… Π§ΠΈΡΠ°ΡΡ Π΅ΡΡ >
Π₯ΡΠΎΠ½ΠΎΠ»ΠΎΠ³ΠΈΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½ΡΠΎΠ² V Π-ΠΏΠΎΠ΄Π³ΡΡΠΏΠΏΡ (ΡΠ΅ΡΠ΅ΡΠ°Ρ, ΠΊΡΡΡΠΎΠ²Π°Ρ, Π΄ΠΈΠΏΠ»ΠΎΠΌ, ΠΊΠΎΠ½ΡΡΠΎΠ»ΡΠ½Π°Ρ)
ΠΠ»Π΅ΠΌΠ΅Π½Ρ. | ΠΠ°ΡΠ° ΠΈ Π°Π²ΡΠΎΡΡ ΠΎΡΠΊΡΡΡΠΈΡ. | ΠΠΎΡΠΎΠ΄, ΡΡΡΠ°Π½Π°. | |
N. | 1772 Π³, Π. Π Π΅Π·Π΅ΡΠ΄ΠΎΡΡ. | ΠΠ΄ΠΈΠ½Π±ΡΡΠ³, Π¨ΠΎΡΠ»Π°Π½Π΄ΠΈΡ. | |
P. | 1669 Π³, Π₯. ΠΡΠ°Π½Ρ. | ΠΠ°ΠΌΠ±ΡΡΠ³, ΠΠ΅ΡΠΌΠ°Π½ΠΈΡ. | |
As. | 1250 Π³, ΠΠ»ΡΠ±Π΅ΡΡ ΠΠ΅Π»ΠΈΠΊΠΈΠΉ. | ΠΠΎΠ»ΡΡΡΠ΅Π΄Ρ, ΠΠ΅ΡΠΌΠ°Π½ΠΈΡ. | |
Sb. | ΠΠ·Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ Ρ Π΄ΡΠ΅Π²Π½ΠΈΡ Π²ΡΠ΅ΠΌΡΠ½. | ||
Bi. | ΠΠ·Π²Π΅ΡΡΠ΅Π½ Ρ XV Π²Π΅ΠΊΠ°. | ||
Π‘ΡΠ΅ΠΏΠ΅Π½ΠΈ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»Π΅Π½ΠΈΡ N ΠΈ Π ΠΈ ΠΎΡΠ²Π΅ΡΠ°ΡΡΠΈΠ΅ ΠΈΠΌ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ
N-3. | NH3, Mg3N2, NH4OH, NH4Cl. | |
N-2. | N2H4. | |
N-1. | N2H2, NH2OH. | |
N0. | N, N2. | |
N+1. | N2O. | |
N+2. | NO. | |
N+3. | N2O3, HNO2, NaNO2, NCl3. | |
N+4. | NO2, N2O4. | |
N+5. | N2O5, HNO3, KNO3. | |
P-3. | PH3. | |
P-2. | P2H4. | |
P0. | P, P2, P4. | |
P+3. | PCl3, P2O3, H3PO3. | |
P+5. | PCl5, P2O5, P4O10, HPO3, H3PO4, H4P2O2, Na3PO4, CaHPO4. | |
ΠΠ·ΠΎΡ
ΠΠ·ΠΎΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΄Π΅ Π²ΡΡΡΠ΅ΡΠ°Π΅ΡΡΡ Π³Π»Π°Π²Π½ΡΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π² ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΌ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠΈ. Π Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠΌΠ½Π°Ρ Π΄ΠΎΠ»Ρ Π΅Π³ΠΎ ΡΠΎΡΡΠ°Π²Π»ΡΠ΅Ρ 78,09%. Π‘ΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΡ Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² Π½Π΅Π±ΠΎΠ»ΡΡΠΈΡ ΠΊΠΎΠ»ΠΈΡΠ΅ΡΡΠ²Π°Ρ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°ΡΡΡ Π² ΠΏΠΎΡΠ²Π°Ρ . ΠΠ·ΠΎΡ Π²Ρ ΠΎΠ΄ΠΈΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² Π±Π΅Π»ΠΊΠΎΠ²ΡΡ Π²Π΅ΡΠ΅ΡΡΠ² ΠΈ ΠΌΠ½ΠΎΠ³ΠΈΡ Π΅ΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΡΡ ΠΎΡΠ³Π°Π½ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ. ΠΠ±ΡΠ΅Π΅ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠ°Π½ΠΈΠ΅ Π°Π·ΠΎΡΠ° Π² Π·Π΅ΠΌΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΡΠ΅ 0,01%. Π ΡΠ΅Ρ Π½ΠΈΠΊΠ΅ Π°Π·ΠΎΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΠΈΠ· ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ³ΠΎ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π°: Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ ΠΏΠ΅ΡΠ΅Π²ΠΎΠ΄ΡΡ Π² ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΠ΅ ΡΠΎΡΡΠΎΡΠ½ΠΈΠ΅, Π° Π·Π°ΡΠ΅ΠΌ ΠΈΡΠΏΠ°ΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΡΠ΄Π΅Π»ΡΡΡ Π°Π·ΠΎΡ ΠΎΡ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π»Π΅ΡΡΡΠ΅Π³ΠΎ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° (tΠΊΠΈΠΏ Π°Π·ΠΎΡΠ° -195,8ΠΎΠ‘, ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π° -183ΠΎΠ‘). ΠΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½Π½ΡΠΉ ΡΠ°ΠΊΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠΌ Π°Π·ΠΎΡ ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅ΡΠΈ Π±Π»Π°Π³ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ Π³Π°Π·ΠΎΠ² (ΠΏΡΠ΅ΠΈΠΌΡΡΠ΅ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ Π°ΡΠ³ΠΎΠ½Π°). Π§ΠΈΡΡΡΠΉ Π°Π·ΠΎΡ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠΈΡΡ Π² Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ , ΡΠ°Π·Π»Π°Π³Π°Ρ ΠΏΡΠΈ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ Π½ΠΈΡΡΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ:
ΠΡΠΎΠΌ Π°Π·ΠΎΡΠ° ΠΈΠΌΠ΅Π΅Ρ ΡΠ»Π΅Π΄ΡΡΡΠ΅Π΅ ΡΡΡΠΎΠ΅Π½ΠΈΠ΅:
ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° Π°Π·ΠΎΡΠ° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½Π° ΡΡΠΎΠΉΠ½ΠΎΠΉ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ²: Π΄Π²ΡΠΌΡ ΠΏΠΈ-ΡΠ²ΡΠ·ΡΠΌΠΈ ΠΈ ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠΈΠ³ΠΌΠ° — ΡΠ²ΡΠ·ΡΡ. ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° Π°Π·ΠΎΡΠ° ΡΠ°ΡΠΏΠ°Π΄Π°Π΅ΡΡΡ Π½Π° Π°ΡΠΎΠΌΡ ΠΏΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ 2000ΠΎΠ‘. ΠΠΈΠ΄ΠΊΠΈΠΉ Π°Π·ΠΎΡ Ρ ΡΠ°Π½ΠΈΡΡΡ Π² ΡΠΎΡΡΠ΄Π΅ ΠΡΡΡΠ°.
Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π°Π·ΠΎΡΠ°. ΠΠ·ΠΎΡ — Π³Π°Π· Π±Π΅Π· ΡΠ²Π΅ΡΠ°, Π²ΠΊΡΡΠ° ΠΈ Π·Π°ΠΏΠ°Ρ Π°, Π»Π΅Π³ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π°, ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠ΅Π½ΡΡΠ΅, ΡΠ΅ΠΌ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π°.
Π₯ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π°Π·ΠΎΡΠ°. ΠΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π° Π°Π·ΠΎΡΠ° ΡΠΎΡΡΠΎΠΈΡ ΠΈΠ· Π΄Π²ΡΡ Π°ΡΠΎΠΌΠΎΠ², Π΄Π»ΠΈΠ½Π° ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ Π½ΠΈΠΌΠΈ ΠΎΡΠ΅Π½Ρ ΠΌΠ°Π»Π°, Π’ΡΠΎΠΉΠ½Π°Ρ ΡΠ²ΡΠ·Ρ ΠΈ Π΅Ρ ΠΌΠ°Π»Π°Ρ Π΄Π»ΠΈΠ½Π° Π΄Π΅Π»Π°ΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π²Π΅ΡΡΠΌΠ° ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΉ. ΠΡΠΈΠΌ ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΌΠ°Π»Π°Ρ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±Π½ΠΎΡΡΡ Π°Π·ΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΈ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅.
ΠΡΠΈ ΠΊΠΎΠΌΠ½Π°ΡΠ½ΠΎΠΉ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ Π°Π·ΠΎΡ Π½Π΅ΠΏΠΎΡΡΠ΅Π΄ΡΡΠ²Π΅Π½Π½ΠΎ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ Π»ΠΈΡΠΈΠ΅ΠΌ:
6Li + N2 = 2Li3N.
C Π΄ΡΡΠ³ΠΈΠΌΠΈ ΠΌΠ΅ΡΠ°Π»Π»Π°ΠΌΠΈ ΠΎΠ½ ΡΠ΅Π°Π³ΠΈΡΡΠ΅Ρ Π»ΠΈΡΡ ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΈΡ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ°Ρ , ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ Π½ΠΈΡΡΠΈΠ΄Ρ:
3Π‘a + N2 = Ca3N2 2Al + N2 = 2AlN.
Π‘ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π°Π·ΠΎΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ° ΠΏΡΠΈ Π²ΡΡΠΎΠΊΠΎΠΌ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡ Π°Π·ΠΎΡ ΡΠΎΡΡΠΎΡ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ° ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄.
N2 + 3H3 2NH3
ΠΡΠΈ ΡΠ΅ΠΌΠΏΠ΅ΡΠ°ΡΡΡΠ΅ ΡΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΎΠΉ Π΄ΡΠ³ΠΈ (3000−4000ΠΎΠ‘) Π°Π·ΠΎΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ:
N2 + O2 2NO.
ΠΠ·ΠΎΡ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΠ΅Ρ Ρ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄ΠΎΠΌ Π½Π΅ΡΠΊΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ ΠΏΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠΉ, ΠΈΠ· ΠΊΠΎΡΠΎΡΡΡ Π²Π°ΠΆΠ½Π΅ΠΉΡΠΈΠΌ ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ. ΠΠ»Π΅ΠΊΡΡΠΎΠ½Π½Π°Ρ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»Π° ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΡΠ°ΠΊΠΎΠ²Π°:
ΠΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΠ΅ ΠΈ ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ°. Π Π»Π°Π±ΠΎΡΠ°ΡΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΡΠ»ΠΎΠ²ΠΈΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ ΠΎΠ±ΡΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ°ΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΡΠΌ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΌΠ΅ΡΠΈ Ρ Π»ΠΎΡΠΈΠ΄Π° Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ Ρ Π³Π°ΡΠ΅Π½ΠΎΠΉ ΠΈΠ·Π²Π΅ΡΡΡΡ:
2NH4Cl + Ca (OH)2 = CaCl2 + 2NH3 + 2H2O.
ΠΡΠ½ΠΎΠ²Π½ΡΠΌ ΠΏΡΠΎΠΌΡΡΠ»Π΅Π½Π½ΡΠΌ ΡΠΏΠΎΡΠΎΠ±ΠΎΠΌ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ΅Π½ΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ ΡΠΈΠ½ΡΠ΅Π· Π΅Π³ΠΎ ΠΈΠ· Π°Π·ΠΎΡΠ° ΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π°. Π Π΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΡΠΊΠ·ΠΎΡΠ΅ΡΠΌΠΈΡΠ½Π°Ρ ΠΈ ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠΈΠΌΠ°Ρ:
N2 + 3H2 2NH3 + 92ΠΊΠΠΆ ΠΠ½Π° ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ ΡΠΎΠ»ΡΠΊΠΎ Π² ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ° ΠΡΠ±ΡΠ°ΡΠΎΠ³ΠΎ ΠΆΠ΅Π»Π΅Π·Π° Ρ Π΄ΠΎΠ±Π°Π²ΠΊΠ°ΠΌΠΈ Π°ΠΊΡΠΈΠ²Π°ΡΠΎΡΠΎΠ² — ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ΠΎΠ² Π°Π»ΡΠΌΠΈΠ½ΠΈΡ, ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ, ΠΊΠ°Π»ΡΡΠΈΡ, ΠΊΡΠ΅ΠΌΠ½ΠΈΡ (ΠΈΠ½ΠΎΠ³Π΄Π° ΠΈ ΠΌΠ°Π³Π½ΠΈΡ) Π€ΠΈΠ·ΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ°. ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ — Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΠΉ Π³Π°Π· Ρ Ρ Π°ΡΠ°ΠΊΡΠ΅ΡΠ½ΡΠΌ ΡΠ΅Π·ΠΊΠΈΠΌ Π·Π°ΠΏΠ°Ρ ΠΎΠΌ, ΠΏΠΎΡΡΠΈ Π² Π΄Π²Π° ΡΠ°Π·Π° Π»Π΅Π³ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π°. ΠΡΠΈ ΡΠ²Π΅Π»ΠΈΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ Π΄Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΡ ΠΈΠ»ΠΈ ΠΎΡ Π»Π°ΠΆΠ΄Π΅Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ½ Π»Π΅Π³ΠΊΠΎ ΡΠΆΠΈΠΌΠ°Π΅ΡΡΡ Π² Π±Π΅ΡΡΠ²Π΅ΡΠ½ΡΡ ΠΆΠΈΠ΄ΠΊΠΎΡΡΡ. ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ Ρ ΠΎΡΠΎΡΠΎ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌ Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅. Π Π°ΡΡΠ²ΠΎΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°Π΅ΡΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΠΉ ΠΈΠ»ΠΈ Π½Π°ΡΠ°ΡΡΡΠ½ΡΠΌ ΡΠΏΠΈΡΡΠΎΠΌ. ΠΡΠΈ ΠΊΠΈΠΏΡΡΠ΅Π½ΠΈΠΈ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΡΠ½Π½ΡΠΉ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ ΡΠ»Π΅ΡΡΡΠΈΠ²Π°Π΅ΡΡΡ ΠΈΠ· ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°.
Π₯ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠ΅ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²Π° Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ°. ΠΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠΈΠΌΠΎΡΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΎΠ±ΡΡΠ»ΠΎΠ²Π»Π΅Π½Π° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΡΡ ΡΠ²ΡΠ·Π΅ΠΉ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π°ΠΌΠΈ. ΠΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ — ΠΈΠΎΠ½Ρ ΠΎΠ±ΡΡΠ»Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°ΡΡ ΡΠ»Π°Π±ΠΎΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΡ (ΠΈΡ ΠΌΠ°Π»ΠΎ) ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄Ρ. ΠΡΠΈ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠΈ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ — ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ NH4+ ΡΠ½ΠΎΠ²Π° ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡΡΡΡ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Ρ NH3 ΠΈ H2O, ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ½Π½ΡΠ΅ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠΉ ΡΠ²ΡΠ·ΡΡ, Ρ. Π΅. ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Π² ΠΎΠ±ΡΠ°ΡΠ½ΠΎΠΌ Π½Π°ΠΏΡΠ°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠΈ. ΠΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΈ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ — ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π² Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠΆΠ½ΠΎ Π²ΡΡΠ°Π·ΠΈΡΡ ΡΡΠ°Π²Π½Π΅Π½ΠΈΠ΅ΠΌ.
NH3 + H2O NH3 . H2O NH4+ + OH—.
Π Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΡΠ½ΠΎΠΉ Π²ΠΎΠ΄Π΅ Π½Π°ΠΈΠ±ΠΎΠ»ΡΡΠ°Ρ ΡΠ°ΡΡΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΡΠΎΠ΄Π΅ΡΠΆΠΈΡΡΡ Π² Π²ΠΈΠ΄Π΅ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» NH3, ΡΠ°Π²Π½ΠΎΠ²Π΅ΡΠΈΠ΅ ΡΠΌΠ΅ΡΠ΅Π½ΠΎ Π² ΡΡΠΎΡΠΎΠ½Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ°, ΠΏΠΎΡΡΠΎΠΌΡ ΠΎΠ½Π° ΠΏΠ°Ρ Π½Π΅Ρ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠΎΠΌ. Π’Π΅ΠΌ Π½Π΅ ΠΌΠ΅Π½Π΅Π΅ Π²ΠΎΠ΄Π½ΡΠΉ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΏΠΎ ΡΡΠ°Π΄ΠΈΡΠΈΠΈ ΠΎΠ±ΠΎΠ·Π½Π°ΡΠ°ΡΡ ΡΠΎΡΠΌΡΠ»ΠΎΠΉ NH4OH ΠΈ Π½Π°Π·ΡΠ²Π°ΡΡ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ΠΎΠΌ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ, Π° ΡΠ΅Π»ΠΎΡΠ½ΡΡ ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ° Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΎΠ±ΡΡΡΠ½ΡΡΡ ΠΊΠ°ΠΊ ΡΠ΅Π·ΡΠ»ΡΡΠ°Ρ Π΄ΠΈΡΡΠΎΡΠΈΠ°ΡΠΈΠΈ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ» NH4OH:
NH4OH NH4+ + OH-;
Π ΡΠ°ΠΊ ΠΊΠ°ΠΊ Π² ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° Π² Π²ΠΎΠ΄Π΅ ΠΊΠΎΠ½ΡΠ΅Π½ΡΡΠ°ΡΠΈΡ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ — ΠΈΠΎΠ½ΠΎΠ² Π½Π΅Π²Π΅Π»ΠΈΠΊΠ°, ΡΠΎ Π³ΠΈΠ΄ΡΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ ΠΎΡΠ½ΠΎΡΠΈΡΡΡ ΠΊ ΡΠ»Π°Π±ΡΠΌ ΠΎΡΠ½ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΡΠΌ.
ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ ΡΠ³ΠΎΡΠ°Π΅Ρ Π² ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠΎΠ΄Π΅ ΠΈ Π² Π²ΠΎΠ·Π΄ΡΡ Π΅ (ΠΏΡΠ΅Π΄Π²Π°ΡΠΈΡΠ΅Π»ΡΠ½ΠΎ ΠΏΠΎΠ΄ΠΎΠ³ΡΠ΅ΡΠΎΠΌ) Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ Π°Π·ΠΎΡΠ° ΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ:
4NH3 + 3O2 = 2N2 + 6H2O.
Π ΠΏΡΠΈΡΡΡΡΡΠ²ΠΈΠΈ ΠΊΠ°ΡΠ°Π»ΠΈΠ·Π°ΡΠΎΡΠ° [Π½Π°ΠΏΡΠΈΠΌΠ΅Ρ, ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Ρ ΡΠΎΠΌΠ° (III)] ΡΠ΅Π°ΠΊΡΠΈΡ ΠΏΡΠΎΡΠ΅ΠΊΠ°Π΅Ρ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄Π° Π°Π·ΠΎΡΠ° (II) ΠΈ Π²ΠΎΠ΄Ρ:
Cr2O3
4NH3 + 5O2 = 4NO + 6H2O.
ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π°ΠΌΠΈ, ΠΏΡΠΈ ΡΡΠΎΠΌ Π²ΡΠ΄Π΅Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π°Π·ΠΎΡ ΠΈ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ΅ ΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π³Π°Π»ΠΎΠ³Π΅Π½Π°:
- 2NH3 + 3Br2 = 6HBr + N2
- 2NH3 + 3Cl2 = 6HCl + N2
ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ — ΡΠΈΠ»ΡΠ½ΡΠΉ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½ΠΎΠ²ΠΈΡΠ΅Π»Ρ. ΠΡΠΈ Π½Π°Π³ΡΠ΅Π²Π°Π½ΠΈΠΈ ΠΎΠ½ Π²ΠΎΡΡΡΠ°Π½Π°Π²Π»ΠΈΠ²Π°Π΅Ρ ΠΎΠΊΡΠΈΠ΄ ΠΌΠ΅Π΄ΠΈ (II), Π° ΡΠ°ΠΌ ΠΎΠΊΠΈΡΠ»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΄ΠΎ ΡΠ²ΠΎΠ±ΠΎΠ΄Π½ΠΎΠ³ΠΎ Π°Π·ΠΎΡΠ°:
- 3Cu+2O + 2N—3H3 = 3Cu0 + N20 + 3H2O
- 2N—3 — 6e = N2 1
Cu2+ + 2e = Cu 3.
ΠΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΡΠ΅Ρ Ρ ΠΏΠ΅ΡΠΌΠ°Π½Π³Π°Π½Π°ΡΠΎΠΌ ΠΊΠ°Π»ΠΈΡ:
NH3 + KMnO4 = N2 + H2O + MnO2 +KOH.
ΠΠΎΠ±Π°Π²Π»Π΅Π½ΠΈΠ΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΈΠ·ΠΌΠ΅Π½ΡΠ΅Ρ ΡΠ²Π΅Ρ ΡΠ°ΡΡΠ²ΠΎΡΠ°:
ΠΠ°ΠΆΠ½ΡΠΌ Ρ ΠΈΠΌΠΈΡΠ΅ΡΠΊΠΈΠΌ ΡΠ²ΠΎΠΉΡΡΠ²ΠΎΠΌ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΡΠ²Π»ΡΠ΅ΡΡΡ Π΅Π³ΠΎ Π²Π·Π°ΠΈΠΌΠΎΠ΄Π΅ΠΉΡΡΠ²ΠΈΠ΅ Ρ ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΠ°ΠΌΠΈ Ρ ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΠΎΠ²Π°Π½ΠΈΠ΅ΠΌ ΡΠΎΠ»Π΅ΠΉ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ. Π ΡΡΠΎΠΌ ΡΠ»ΡΡΠ°Π΅ ΠΊ ΠΌΠΎΠ»Π΅ΠΊΡΠ»Π΅ Π°ΠΌΠΌΠΈΠ°ΠΊΠ° ΠΏΡΠΈΡΠΎΠ΅Π΄ΠΈΠ½ΡΠ΅ΡΡΡ ΠΈΠΎΠ½ Π²ΠΎΠ΄ΠΎΡΠΎΠ΄Π° ΠΊΠΈΡΠ»ΠΎΡΡ, ΠΎΠ±ΡΠ°Π·ΡΡ ΠΈΠΎΠ½ Π°ΠΌΠΌΠΎΠ½ΠΈΡ, Π²Ρ ΠΎΠ΄ΡΡΠ΅ΠΉ Π² ΡΠΎΡΡΠ°Π² ΡΠΎΠ»ΠΈ:
Π‘Π²ΡΠ·Ρ ΠΌΠ΅ΠΆΠ΄Ρ ΠΈΠΎΠ½Π°ΠΌΠΈ NH4 ΠΈ Cl ΠΈΠΎΠ½Π½Π°Ρ, Π² ΠΈΠΎΠ½Π΅ NH4 ΡΠ΅ΡΡΡΠ΅ ΡΠ²ΡΠ·ΠΈ ΠΊΠΎΠ²Π°Π»Π΅Π½ΡΠ½ΡΠ΅, ΠΏΡΠΈΡΡΠΌ ΡΡΠΈ ΠΈΠ· Π½ΠΈΡ ΠΏΠΎΠ»ΡΡΠ½ΡΠ΅ ΠΈ ΠΎΠ΄Π½Π° ΠΏΠΎ Π΄ΠΎΠ½ΠΎΡΠ½ΠΎ — Π°ΠΊΡΠ΅ΠΏΡΠΎΡΠ½ΠΎΠΌ ΠΌΠ΅Ρ Π°Π½ΠΈΠ·ΠΌΡ.